آموزش کوک کردن سنتور

یکی از زیباترین و روح نوازترین سازهای اصیل ایرانی، ساز سنتور است که به دلیل دلنشین بودن و صدای خاصی که دارد، همه افراد به آن علاقه دارند. کوک کردن سنتور به تجربه بسیار بالا نیاز دارد به دلیل آن که سنتور از آن دسته سازهایی است که کوک کردن آن کمی سخت و زمان بر بوده و باید با این ساز آشنایی کامل داشته باشید.

به صورت کلی کوک کردن ساز سنتور یکی از دغدغه های هنرجویان و نوازندگان این ساز بسیار زیبا است. به همین دلیل به شما توصیه می کنیم که برای کوک کردن آن به متخصصان در این حوزه مراجعه کنید. در واقع زیاد بودن سیم های سنتور باعث می شود که به هنگام کوک کردن زمان بسیار زیادی را صرف کنید.

زمانی که نوازنده سنتور اصول کوک کردن  این ساز را یاد بگیرد و بداند، به دلیل آشنایی کامل با ساز می تواند با سرعت بیشتری آن را کوک نماید. در این مقاله از وب سایت دنیای ساز قصد داریم تا به بررسی موضوع  آموزش کوک کردن سنتور بپردازیم و اطلاعاتی را در این خصوص در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

 

کوک ساز سنتور:

همان گونه که در بخش مقدمه این مقاله اشاره کرده ایم، کوک کردن ساز سنتور به آشنایی کامل با این ساز نیاز دارد. در صورتی که در نواختن سنتور حرفه ای نمی باشید، بهتر است که برای کوک ساز خود به متخصصان در این حوزه مراجعه فرمایید. به صورت کلی سیم های ساز سنتور از دو طرف به بخش های زیر بسته می شوند که در دو طرف ساز سنتور قرار دارد:

• بخش سیم گیر
• بخش گوشی های ساز

لازم ذکر است که سیم های ساز از روی خرک عبور کرده و جای آن ها بر روی سنتور مشخص می گردد. از جمله نکات بسیار مهمی که در این خصوص باید بدانید، به شرح زیر می باشد:

• بر روی هر خرک 4 سیم قرار می گیرد و کوک این سیم ها دقیقا با یک دیگر مشابه می باشد.
• برای کوک ساز زیبای سنتور از خرک ها استفاده می شود و هر خرک را با یک نت نام گذاری می نمایند.
• کوک هر کدام از خرک ها در دستگاه های مختلف می تواند تغییر پیدا کند.
• قبل از تغییر کوک سیم ها، باید جایگاه هر خرک به درستی قرار گرفته باشد تا بدین ترتیب سیم روی نت درست خود کوک گردد.
• یکی از پرکاربرترین کوک های ساز سنتور کوک شور سل بوده که هنرجویان غیر حرفه ای و مبتدی  نوازندگی خود را با این کوک آغاز می نمایند.

 

برای ساز سنتور خود باید از چه کوکی استفاده کنیم؟

این سوالی است که برای بسیاری از هنرجویان ساز سنتور به وجود می آید. به صورت کلی برای پاسخ به این سوال می توان اذعان داشت که از جمله نکات بسیار مهمی که برای کوک ساز خود باید در نظر داشته باشید، این است که با سنتور خود در چه دستگاهی نوازندگی می کنید؟! یا اینکه قصد دارید در چه دستگاهی به نوازندگی بپردازید؟!

سنتور سازی است که باید کوک آن را با توجه به قطعه ای که قصد نوازندگی آن را دارید  و یا دستگاه موسیقی که می خواهید در آن نوازندگی کنید، تنظیم نمایید. در این صورت است که می توانید به صدای دل خواه خود دسترسی داشته باشید. به عنوان مثال باید بیان کرد که دستگاه شور، در میان نوزاندگان سنتور به عنوان کوک دستگاه مادر شهرت دارد. با این کوک می توان قطعات مختلفی را نواخت و از صدای بی نظیر ساز خود لذت برد.

 

 

بنابراین همان گونه که بیان کردیم، برای نوازندگی در دستگاه های مختلف باید کوک ساز را مطابق با همان دستگاه تنظیم کنید. نکته بسیار مهمی که باید بدانید، این است که با استفاده از کوک مادر سنتور یعنی کوک شور می توان آوازهای زیر را نواخت:

• ابوعطا
• دشتی
• بیات ترک
• افشاری

 

کوک دستگاه شور

حال که در خصوص کوک دستگاه مادر یعنی کوک شور اطلاعاتی را کسب کردید، زمان آن فرا رسیده است که نحوه کوک دستگاه شور را برای خرک های مختلف سنتور در اختیار شما قرار دهیم تا بتوانید ساز خود را برای این دستگاه پر کاربرد و دل نشین کوک کنید. از جمله نت هایی که باید در هر خرک برای رسیدن به این دستگاه رسید، به شرح زیر می باشد:

• خرک اول: نت می کرن در سیم های زرد و سفید و پشت خرک
• خرک دوم: نت فا برای تمام سیم ها
• خرک سوم: نت سل برای تمام سیم ها
• خرک چهارم: نت لا کرن برای سیم های زرد و سفید و لا بمل سیم پشت خرک
• خرک پنجم:سی بمل برای تمام سیم ها
• خرک ششم: نت دو برای همه سیم ها
• خرک هفتم: نت ر بکار برای سیم های سفید و پشت خرک و سیم زرد کرن
• خرک هشتم: نت می بمل برای همه سیم ها
• خرک نهم: نت فا برای همه سیم ها

 

مراحل کوک کردن ساز سنتور به چه صورت است؟

اگر به دنبال یادگیری کوک کردن ساز سنتور خود هستید، باید کوک کردن را به صورت قدم به قدم بیاموزید. در این بخش از  وب سایت دنیای ساز قصد داریم تا به صورت گام به گام یا قدم به قدم به بررسی کوک سنتور بپردازیم تا تمامی نوازندگان این ساز بتوانند به راحتی سنتور خود را کوک کرده و از صدای دل نشین آن لذت ببرند.

نکته بسیار مهمی که باید بدانید، این است که شما عزیزان برای آن که بتوانید ساز سنتور خود را به درستی و با دقت بسیار بالا کوک کنید، به یک دستگاه تیونر نیاز خواهید داشت. این دستگاه را می توان از فروشگاه هایی که ساز عرضه می کنند خریداری کرد و یا اینکه حتی از برنامه ها و اپلیکیشن های موبایلی نیز در این راستا بهره برد.

علاوه بر تیونر شما عزیزان برای کوک کردن ساز سنتور نیز به یک آچار کوک نیاز خواهید داشت که از آن  نیز برای چرخاندن و کوک کردن گوشی های ساز استفاده کنید. البته در بسیاری از موارد آچار کوک را در زمان خرید ساز به همراه ساز به شما اعطا خواهند کرد.  

 

استفاده از آچار کوک و تیونر

پیش از آن که بتوانید ساز سنتور را کوک کنید، باید در خصوص نحوه استفاده از تیونر و آچار کوک نکاتی را به خاطر بسپارید. اگر بخواهیم دستگاه تیونر را برای شما عزیزان تعریف کنیم، باید اشاره نماییم که این دستگاه یک تنظیم کننده کوک برای سازها محسوب می شود که در فرکانس های مختلف نت سیم های ساز را به شما نشان خواهد داد. مدل های فیزیکی و اپلیکیشنی از تیونر وجود دارد که شما عزیزان می توانید بر حسب نیاز خود از آن ها بهره ببرید. برای استفاده از دستگاه تیونر در کوک ساز سنتور باید به موارد زیر توجه نمایید:

• در ابتدا باید تیونر را روشن کرده و فرکانس این دستگاه را تنظیم نمایید.
• فرکانس استاندارد برای کوک کردن 440 هرتز است.
• دستگاه به صورت پیش فرض بر روی فرکانس 240 هرتز وجود دارد.
• برخی از نوازندگان از فرکانس های بالاتر و یا پایین تر برای کوک کردن بهره می برند.

 

 

حال که در خصوص تیونر اطلاعاتی را کسب کردید، باید آچار کوک را نیز برای شما عزیزان تعریف نماییم. به صورت کلی می توان اذعان داشت که آچار کوک یک وسیله فلزی برای کوک کردن سنتور است که در یک بخش آچار یک سوراخ به منظور قرار گرفتن گوشی های سنتور وجود دارد. شایان ذکر می باشد که آچار کوک باید روی گوشی سنتور تنظیم گردد به گونه ای که گوشی در آن قرار گیرد و بتوان گوشی را با استفاده از آچار چرخاند.

 

کوک کردن ساز سنتور در خرک اول

برای کوک کردن ساز سنتور باید آن را از خرک اول کوک نمایید در غیر این صورت کوک کردن ساز شما با مشکل مواجه خواهد شد. برای کوک کردن ساز سنتور در خرک اول باید بر اساس موارد و نکات ذکر شده در ذیل آن هم به صورت گام به گام عمل کنید:

• در ابتدا باید تیونر خود را روشن نمایید و همچنین آن را در نزدیکی ساز قرار دهید.
• در قدم دوم باید آچار کوک را در گوشی مربوط به سیم های سفید خرک اول دهید که در یک ردیف دارند.
• برای قرار دادن آچار کوک بهتر است که از پایین ترین گوشی شروع کنید.
• با ته مضراب به سیمی که اچار کوک روی گوشی آن قرار گرفته ضربه وارد نمایید تا بدین صورت صدا سیم توسط تیونر شنیده شود.
• به علامت نشان داده شده بر روی تیونر توجه فرمایید!
• اگر نت های پایین تر از می ( مانند نت های ر و دو) بود باید گوشی را در جهت سفت شدن سیم به آرامی بچرخانید تا روی نت می کرن تنظیم گردد.
• اگر نت های بالاتر از می کرن مانند فا و سل بود باید گوشی را در جهت شل شدن سیم بچرخانید.
• علامت نت می در تیونر حرف E است. اما نت های کرن در تیونر ها نمایش داده نخواهند شد.
• به منظور تنظیم نت می کرن باید سیم را روی نت می بمل تنظیم کرده و کمی سیم را سفت کنید تا روی 50+ می بمل قرار گیرد که همان نت می کرن خواهد بود.
• هر چهار سیم سفید خرک اول که در یک ردیف قرار دارند را به ترتیب روی نت می کرن کوک فرمایید
• سیم های زرد خرک اول را مانند سیم سفید روی نت می کرن کوک فرمایید با این تفاوت که یک اکتاو بم تر کوک می گردد.
• به منظور معین و مشخص شدن اکتاو، یک عدد در کنار نت قرا میگیرد که برای سیم سفید عدد 4 و در سیم زرد عدد 3 است که نشان دهنده یک اکتاو بم تر بودن آن می باشد.

 

کوک کردن سیم های پشت خرک

حال نوبت به کوک کردن سیم های پشت خرک می رسد. برای کوک کردن سیم های پشت خرک نیز یک سری نکات خاص وجود دارد که در زیر به آن ها اشاره خواهیم کرد.

سیم های پشت خرک که سیم های سفید رنگ هستند، با تنظیم خرک کوک خواهند شد.

برای تنظیم کوک خرک باید خرک را به آرامی در جهت افقی حرکت دهید تا نت آن ها تنظیم شود.

تنظیم کوک خرک را باید بسیار آرام انجام دهید به دلیل آن که با تغییرات جزئی کوک سیم پشت خرک تغییر خواهد کرد.

به صورت معمول خرک هایی که نت سیم پشت خرک آن ها با سیم سفید متفاوت باشد نیاز به جابه جایی دارند به عنوان مثال در کوک شور خرک چهارم را کمی به سمت راست بکشید.

با یک بار تنظیم خرک دیگر نیازی به تنظیم مجدد ندارید مگر اینکه بخواهید در دستگاه های دیگر ساز خود را کوک نمایید.

 برای سایر خرک ها و سیم ها نیز باید بر اساس همین مراحل ذکر شده عمل نمایید تا بتوانید ساز خود را در دستگاه مورد نظر کوک کنید.

 

نکات مهم هنگام کوک کردن ساز سنتور:

به صورت کلی یک سری نکات بسیار مهم وجود دارد که شما عزیزان باید به هنگام کوک کردن سنتور در نظر داشته باشید و آن را در هنگام کوک کردن ساز و استفاده از آچار کوک به کار ببرید. از جمله نکات بسیار مهمی که در این خصوص وجود دارد به شرح زیر می باشد:

آچار کوک را به آرامی بچرخانید. این کار سبب می گردد تا سیم ها در مرور زمان سفت شوند و این سفت شدن بیش از اندازه نباشد. به دلیل آن که ممکن است سیم ها پاره شوند.

 

 

در هنگام کوک کردن دست و صورت خود را نزدیک سیم قرار ندهید تا اگر سیم پاره شد به شما آسیبی نرساند.

در صورت کهنه بودن سیم ها قبل از کوک کردن سیم های ساز خود را تعویض فرمایید.

از قرار دادن ساز در محیط سرد یا گرم خودداری فرمایید به دلیل آن که  سبب خارج شدن ساز از کوک خواهد شد.

 

سخن پایانی:

در این مطلب سعی کردیم تا به بررسی موضوع آموزش کوک کردن سنتور بپردازیم و اطلاعاتی را در این خصوص در اختیار شما قرار دهیم. شما عزیزان نیز برای کسب اطلاعات بیشتر به وب سایت دنیای ساز مراجعه کرده و با کارشناسان و مشاوران در این خصوص مشورت فرمایید.