معرفی ساز ملودیکا

‏ملودیکا یک ساز کوچک و سبک می باشدکه از خانواده سازهای بادی زبانه دار به شمار می رود. صدا در این ساز به وسیله فوت کردن و دمیدن و با استفاده کردن از دکمه های کیبورد به وجود می آیند اگر چه ملودیکا سازی بادی است اما مانند پیانو به وسیله ی کلید نواخته می شود از این رو به ملودیکا به پیانو بادی نیز مشهورمی باشد. ملودیکا سازی ساده و در عین حال مدرنی است که در مدت زمان اندکی درمیان مردم در کل دنیا مورد توجه قرار گرفت و طرفداران زیادی پیدا کرد.

ملودیکا ، درگروه wind instruments یا سازهای بادی قرار می گیرد. این ساز دارای ساختاری از نوع سازهای بادی است اما برخلاف دیگر سازها نواختن آن به وسیله کلید هایی صورت می گیرد که در پیانو با عنوان کلاویه استفاده می شود. با توجه به این موضوع  به ملودیکا ، wind piano یا پیانو بادی نیز گفته می شود. ساز آکوردینا هم مشابه ملودیکاهای دیگر می باشد. تنها تفاوت آن استفاده از دکمه به جای صفحه کلید برای نواختن نت‌ ها می باشد.

معمولا همراه این ساز یک لوله ، سرساز یا قمیش , کیس می باشد و خود ساز از بدنه پلاستیکی ، صفحه زبانه ها یا (Reed plates) ، کیبوردتشکیل شده است. الگوی ملودیکا شباهت زیادی به سازدهنی دارد. ملودیکا دارای مدل های مختلفی است که در هرکدام ، تن صدا ، کاربرد ، سایز کلیدها و محدوده دینامیکی یا تعداد اکتاوها متغیر هستند.

ساز ملودیکا چیست؟

ساز ملودیکا که از خانواده سازهای هوا صدای زبانه دار است، دارای ساختاری ساده است که صوت از طریق دمیدن در ساز و فشردن کلیدها تولید می شود. پولی‌فونیک یا چند صدایی بودن ملودیکا مهمترین شاخصه ی تفاوت این ساز با سایر سازهای بادی است.

ملودیکا اگر چه سابقه ی کمی دارد  اما به سرعت مورد توجه موسیقی دانان بسیاری در دنیا قرار گرفته است. از این رو به اسم های مختلف در جهان شناخته می شود از معروفترین نام های این ساز پیانیکا، هارمونیکای کلیدی، ملودی هورن، ملودیون، تریولا، دیامونیکا، پیانتا، کالویتا و… را می توان اسم برد.

تاریخچه ساز ملودیکا

برای اولین بار ملودیکا در اروپا و در کشور ایتالیا توسط فردی به اسم آندری بورل ،ساخته شد و در سال ۱۹۵۰ میلادی کمپانی هونر شکل جدیدتر این ساز را عرضه کرد  که در واقع شکل امروزی این ساز است.در ۱۹۶۰ ملودیکا به ابتکار استفان مایکل ریش که یک موزیسین مینیمالیست بود در قطعه ای به اسم ملودیکا استفاده کرد.

همچنین فیل مور در قطعاتی ازآلبوم همین حالا برای نخستین بار ملودیکا را بکار گرفت. بعد ها نوازنده شهیر  برزیلی هرمتو پاسکول ملودیکا را همراه با خواندن آواز مورد استفاده قرار داد. استفاده ملودیکا توسط نوازنده ای به نام آگوستوس پابلو دلیلی برمشهور شدن هر چه بیشتر ملودیکا شد. در بین کشورها در جامائیکا این ساز از هواداران زیادی برخوردار بود و سازی محبوب دربین مردم آن کشور به حساب می آید.

بعدها با گسترش این ساز طرفداران بسیاری را در سر تا سر جهان به خود اختصاص داد و همچنان علاقه مندان زیادی در بین موزیسین ها چه تک نوازی، همنوازی و همراه با ارکستر پیدا کرد.پیانیست شهیر سامان احتشامی از نخستین افرادی  بود که در ایران این ساز را مورد استفاده قرار داد.در حال حاضراین ساز با توجه به امتیازاتی که دارا می باشد مثل سبک بودن و شکل جذابی که دارد هواداران بسیاری را در میان اهالی هنر و هنرجویان ایرانی کسب کرده است.

نکات ابتدایی برای نواختن ساز ملودیکا

همان طور که گفتیم این ساز نیازی به کوک شدن ندارد وفقط کافی است آن را برداشته و شلنگ یا دهانی را به سازوصل کرده و شروع به نواختن کنید. اگر از افراد مبتدی هستید و به تازگی قصد نواختن با این ساز را دارید، توصیه می‌کنیم که از دهانی کوتاه‌تر و شلنگ، استفاده کرده و بررسی کنید که کدام یک برای شما مناسب‌تر است.

اغلب مبتدیان از شلنگ استفاده می‌کنند، زیرا در این صورت می‌توانند ساز را به راحتی روی میز جلویی خود قرار داده و تمامی کلیدها را به وضوح ببینند. چنانچه ترجیح شما برای نواختن ساز ملودیکا این است که آن را در دست بگیرید، اغلب یک بند در قسمت پشتی آن قرار دارد که می‌توانید از آن برای نگهداری ساز کمک بگیرید.

اجزای ملودیکا چیست

این ساز مثل هر ساز دیگری ازقسمت های  مختلفی تشکیل شده که نخستین قدم در نواختن این ساز شناخت این قسمت ها است.

شلنگ یا لوله

کیبورد

کیس

بدنه

صفحه زبانه‌ها

قمیش

دربسیاری از این ساز ۳۷ کلید وجود دارد  که معمولا اندازه آن چنان بزرگی نداشته و به طور معمول وزن آن نیزخیلی سبک است.

دکمه ها در مقابل کلید ها

نسخه های اولیه ملودیکا هیچ کلیدی نداشتند و فقط دارای دکمه هایی بودند، البته که هنوز هم می توان مدل هایی را یافت که فقط دارای دکمه باشند. با این حال کلید های سبک پیانو در این ساز به یک الگو تبدیل است.

 ملودیکا چگونه نواخته می شود؟

در گوشه ای از ساز ملودیکا می توانید سوراخی که ورودی هوا به آن است را مشاهده کنید. معمولا ملودیکا توسط شلنگی که به آن وصل می شود نواخته می شود.صفحه کلید روی ملودیکا به صورتی تعبیه شده است که با فشار دادن هر کلیدراه هوای سوراخ متناظر با آن باز شده و هوای ورودی سبب مرتعش شدن زبانه و تولید صدا می شود. ملودیکا ها اصولا حجم صدایی مابین 2 تا 3 اکتاو دارند.

 برای نواختن ساز ملودیکا دو روش استاندارد وجود دارد:

راه اول: در این روش با یک دست ملودیکا نگه داشته می شود، با استفاده از لوله کوچک و اتصال آن به محل ورودی هوای ملودیکا، در آن دمیده شود با دست دیگر کلید های ملودیکا نواخته گردد.

 راه دوم: با استفاده از لوله ای بلند و انعطاف پذیر می توانید ملودیکا را بر روی پا و یا میز قرار دهید و با استفاده از دو دست شروع به نواختن کنید. به استفاده از این روش می توانید بسیاری از قطعه های  موسیقی را بنوازید.

انواع ملودیکا

ملودیکا اصولا بسته به محدوده صدایی خود دسته بندی می شوند و با توجه به محدوده صدایی منحصر به فرد ظاهر آنها تغییراتی پیدا می کند. یکی از نکات مهمی که هنگام تهیه این ساز حائز اهمیت است ، انتخاب نوع ملودیکای متناسب با سبک و سلیقه موسیقی شما می باشد.

پنج نوع اصلی از ملودیکا وجود دارد که شامل : سوپرانو ، آلتو ، تنور ، باس و آکوردینا می شود. متداول ترین انواع آن ملودیکا های سوپرانو ، آلتو و تنور هستند. ملودیکا سوپرانو زیرترین یا در واقع بالاترین صدا را  دارا می باشد و ملودیکا آلتو از محدوده صدای بم تر یا پایین تری برخوردار می باشد. معمولا ملودیکاهای سوپرانو و آلتو  با قرار دادن هر دو دست روی کلیدها نواخته می‌ شوند.

ملودیکای تنور صدای به نسبت بم ‌تری تولید می کند و بیشتر مواقع با یک دست روی صفحه کلید نواخته می‌شود. اما یک نوع خاص دیگر به اسم ملودیکا بیس وجود دارد که بم ترین صدا را میتواند تولید کند. این  نوع ملودیکا تقریبا کمیاب ‌ترین مدل ملودیکا می باشد و قیمت بالایی دارد.

ملودیکا تنور

این نوع از ملودیکا نسبتاً صدای پایینی دارد. این مدل با یک دست به راحتی نواخته می شود و دست دیگر کافیست که نگهدارنده ملودیکا باشد. هنگام استفاده از این مدل می توانید ملودیکا را بر روی یک سطح قرار دهید و به راحتی با 2 دست آن را بنوازید.

ملودیکا سوپرانو والتو

ملودیکاهای سوپرانو والتو صدای نسبتا زیاد و ظریف تری نسبت به ساز ملودیکا های تنور دارند. برخی از این مدل ملودیکا ها به طوری طراحی شده اند که باید آن را با دو دست نواخت به طوری که یک دست برای نواختن با کلید های مشکی و دست دیگر برای نواختن با کلید های سفید می باشد و برخی مدل های دیگر هستند که مانند ملودیکای تنور می باشد.

ملودیکا باس

این مدل از ملودیکا کمترین میزان صدا را نسبت به سایر مدل ها دارند و  همچنین صدای نسبتا بم تری را ایجاد می کنند. شایان ذکر است که ملودیکا باس بسیار کمیاب است و شهرت کمتری نسبت به سایر ملودیکا ها دارد.

ملودیکا آکوردینا:

این مدل از ملودیکا بیشتر فلزی هستند و دکمه ها جای صفحه کلید ها را گرفته اند و عملکردی مشابه آکاردئون دارند. البته مدل های ارزان قیمت تر دارای دکمه های پلاستیکی می باشند. با گذشت زمان ملودیکا ها تغییرات بسیار زیادی را تجربه کرده اند و با در بر گرفتن ویژگی های بیشتر به شکل امروزی رسیده اند؛ امروزه نوازندگان مشهوری همچنان از این ساز استفاده می کنند محبوبیت ملودیکا در بین نوازندگان هر روز بیشتر از قبل می شود.

سخن پایانی

ملودیکا از سازهای بادی با زبانه ی آزاد و دارای صفحه کلید موسیقی می باشد. این ساز شباهت زیادی به هارمونیکا (سازدهنی( و ارگ بادی می باشد. با عمل دمیدن در دهنی یا دهانه و انتقال هوا به داخل آن توسط نوازنده و فشردن صفحه کلید نواختن صورت می گیرد.

با فشردن یکی از کلید ها مسیر هوای کلید متناظر آن باز شده و هوای وارد شده باعث ارتعاش زبانه ی آزاد آن و در نتیجه تولید صدا و نت می شود. از ویژگی های ملودیکا می توان به سبک و قابل حمل بودن آن و همچنین حجم صدای تولید شده توسط آن که بین دو تا سه اکتاو می باشد اشاره کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید ساز ملودیکا به وب سایت دنیای ساز ها مراجعه نمایید.