ساکسیفون چیست و انواع آن کدام است؟

ساکسیفون یک ساز بادی است که به صورت قائمه (عمودی) نواخته می ‌شود. طراحی ساکسیفون شامل لوله ‌ای منحنی با سوراخ‌ هایی است که با انگشتان و کلیدهایی که روی ساکسیفون قرار دارند، بسته و باز می شوند. این کلیدها به نواختن نت‌ های مختلف و تولید صداهای مختلف کمک می‌ کنند.

ساکسیفون را معمولاً در گروه‌ های جاز و ارکسترها مشاهده می‌ کنید. این ساز توسط آدولف ساکس در سال ۱۸۴۶ در بلژیک اختراع شد و به خاطر صدای باریتونی و عمق بالای صدایش محبوبیت زیادی پیدا کرد. امروزه، ساکسیفون در انواع و اقسام اندازه‌ ها و صداها وجود دارد، از ساکسیفون های سوپرانو گرفته تا باریتون.صدای ساکسیفون گرم و قوی است و می تواند صداهای ملودیک، ریتمیک و جذابی را تولید کند. سبک نوازندگی ساکسیفون از جاز تا کلاسیک و حتی موسیقی پاپ متغیر است.

تاریخچه ساز ساکسیفون

ساکسیفون یک ساز نواری بادی است که در قرن نوزدهم توسط آدولف ساکس بلژیکی، اختراع شد. آدولف ساکس در سال ۱۸۴۶ میلادی با هدف ایجاد یک ساز بادی جدید و بهبود بخشیدن به صدای سازهای موجود، ساکسیفون را طراحی کرد.

آدولف ساکس در این اختراع خود از ویژگی ‌های مختلف سازهای بادی مانند کلارینت و فلوت الهام گرفت. او از لوله مستطیلی تکیه گاه ساکسیفون و از صفحه صدا (ریزنوا) بر روی لوله استفاده کرد. همچنین، سوراخ ‌های کنترلی به کمک کلیدها بر روی ساکسیفون قرار داد تا نوازندگان بتوانند نت ‌ها را با دقت بیشتری تولید کنند.

ساکسیفون در ابتدا در موسیقی نمایشی و جشنی استفاده شد و به سرعت محبوبیت زیادی پیدا کرد. در قرن بیستم، ساکسیفون به عنوان یکی از سازهای اصلی در گروه‌های جاز مورد استفاده قرار گرفت. نوازندگان ساکسیفون معروفی مانند جان کولترین، تومی دورسی، استان گتز و کنی جی در دنیای موسیقی جاز شهرت دارند.امروزه، ساکسیفون در انواع سایزها و رنج صداها موجود است. ساکسیفون های سوپرانو، آلتو، تنور، باریتون و باس می ‌باشند و در طیف وسیعی از سبک ‌های موسیقی از جاز و کلاسیک تا پاپ و موسیقی معاصر استفاده می ‌شوند.

موارد استفاده ساز ساکسیفون

ساز ساکسیفون یکی از سازهای بادی است که در سبک ‌های مختلف موسیقی، از جمله جاز، بلوز، راک و کلاسیک به کار می ‌رود. استفاده ‌های مختلفی برای ساکسیفون وجود دارد، از جمله:

۱ . اجرای سولو: ساکسیفون قادر است به عنوان ساز اصلی برای نواختن سولو در قطعات مختلف استفاده شود. با توجه به صدای غنی و قدرتمند ساکسیفون، اجرای سولوهای هیجان‌انگیز و پرطراوت با استفاده از این ساز ممکن است.

۲ . اجرای ملودی: ساکسیفون به خوبی قادر است نغمات و ملودی ‌های متنوع را با قدرت و احساس اجرا کند. این ساز به عنوان یک ساز نیمه ‌خنثی نیز شناخته می ‌شود و قادر است بین صداهای بادی و سازهای سولفژی متناسب بشود.

۳ . هم‌نوازی: ساکسیفون به خوبی در ارکسترها و گروه‌ های موسیقی کاربرد دارد. در این حالت، ساکسیفون به عنوان بخشی از تنظیمات گروه نواخته می ‌شود و هم ‌نوازی با سایر سازها را تحت تأثیر خود قرار می ‌دهد.

۴ . جاز و بلوز: ساکسیفون قطعاً بیشترین شهرت خود را در سبک ‌های جاز و بلوز دارد. صدای دلنشین و استعداد سازنده برای آواز و آیینه کردن احساسات، آن را به یکی از سازهای مورد علاقه نوازندگان این سبک ‌ها تبدیل کرده است.

۵ . موسیقی پاپ و راک: ساکسیفون برای اجرای برخی از قطعات پاپ و راک نیز استفاده می‌ شود. در این سبک ‌ها، ساکسیفون معمولاً در بخش‌ های سولو، ریف یا تزئینی ظاهر می ‌شود و به ملودی ‌ها و اجراهای قوی و پرانرژی کمک می ‌کند.

به طور خلاصه، ساکسیفون یکی از سازهای چند منظوره است که در موسیقی‌ های مختلف به کار می ‌رود و قدرت اجرا در سولو، هم ‌نوازی با سایر سازها و ملودی ‌نوازی را داراست.

انوع ساکسیفون کدام اند؟

ساکسیفون در انواع مختلف و اندازه‌های مختلفی وجود دارد. در زیر به برخی از انواع پرکاربرد ساکسیفون اشاره خواهیم کرد:

ساکسیفون آلتو

ساکسیفون آلتو یکی از انواع ساکسیفون‌ ها است و به عنوان ساکسیفون میانی نیز شناخته می ‌شود. در ادامه، توضیحات بیشتری درباره ساکسیفون آلتو آورده شده است:

• صدا: ساکسیفون آلتو در گروه ساکسیفون‌ها به عنوان ساز میانی قرار دارد و دارای رنج صدایی میانی است. صدای ساکسیفون آلتو وسیع، ملایم و دارای صدایی احساسی است که می‌ تواند در اجراهای متنوع از جمله سولوها، ملودی ‌ها و هم‌نوازی‌ ها مورد استفاده قرار گیرد.
• حجم و اندازه: ساکسیفون آلتو به طول حدود 90 سانتیمتر می ‌رسد و از نظر اندازه، بین ساکسیفون سوپرانو و ساکسیفون باریتون قرار دارد. این ساز در مقایسه با ساکسیفون ‌های دیگر، نسبتاً حجیمتر است.
• کلیدها: ساکسیفون آلتو دارای چندین قطعه است که توسط کلیدها کنترل می‌ شود. ساکسیفون آلتو معمولاً دارای حدود 25 تا 30 کلید است که به نواختن نت ‌های مختلف و تغییرات سرعت و تنظیم صدا کمک می‌کند.
• استفاده در سبک‌ های موسیقی: ساکسیفون آلتو در انواع موسیقی مورد استفاده قرار می‌ گیرد. از جمله سبک‌ های جاز، بلوز، کلاسیک، پاپ و راک. در سبک جاز به ویژه، ساکسیفون آلتو یکی از سازهای اصلی و برجسته است که به عنوان ساز سولو، آکورد و تزئین استفاده می‌ شود.
• نوازندگان معروف: بسیاری از نوازندگان مشهور در سراسر جهان از ساکسیفون آلتو استفاده کرده‌اند. برخی از نمونه‌های مشهور در این زمینه عبارتند از: جان کالترین، کارل بریکنر، کانون بالانچینه، چارلی پارکر.

ساکسیفون تنور

ساکسیفون تنور یکی از انواع ساکسیفون‌ های بادی است که در خانواده ساکسیفون قرار دارد. در ادامه، توضیحات بیشتری درباره ساکسیفون تنور آورده شده است:

• صدا: ساکسیفون تنور مفصل دارای رنج صدای وسیعی است و به عنوان ساکسیفونی با صدای باریتون شناخته می‌ شود. صدای ساکسیفون تنور گرم، پرقدرت و دارای تمرکز بالایی است. این ساز قادر است صداهای عمیق و غنی را تولید کند و در اجراهای سولو و هم ‌نوازی‌ های مختلف بکار برده شود.
• حجم و اندازه: ساکسیفون تنور در مقایسه با ساکسیفون ‌های دیگر از لحاظ اندازه بزرگتر است. طول آن حدود ۹۸ سانتیمتر است و به عنوان یک ساز بزرگ و قدرتمند در خانواده ساکسیفون قرار می ‌گیرد.
• کلیدها: ساکسیفون تنور دارای مفصل (چندین قطعه) است که توسط کلیدها کنترل می ‌شود. این ساز معمولاً دارای حدود ۲۰ تا ۲۳ کلید است که نواختن نت ‌های مختلف و تغییرات صدا را امکان ‌پذیر می‌ سازد.
• استفاده در سبک ‌های موسیقی: ساکسیفون تنور در انواع سبک‌ های موسیقی به کار می ‌رود. این ساز به طور گسترده در سبک‌ های جاز، کلاسیک، بلوز و پاپ استفاده می‌ شود. در سبک جاز به خصوص، ساکسیفون تنور برای اجرای سولو، هم ‌نوازی با سایر سازها بسیار محبوب است.
• نوازندگان معروف: بسیاری از نوازندگان مشهور در سراسر جهان از ساکسیفون تنور استفاده کرده‌اند. برخی از نمونه‌ های مشهور در این زمینه عبارتند از: جان کالترین، سونی رالند، مایکل برت، واين شورتر، و دکستر گوردن.

به طور کلی، ساکسیفون تنور با صدای قدرتمند و عمیق خود، در اجراهای سولو و هم‌نوازی ‌های مختلف در سبک‌ های موسیقی متنوع کاربرد دارند.

ساکسیفون باریتون

ساکسیفون باریتون یکی از بزرگترین و پایین ‌ترین ساکسیفون ‌ها در خانواده ساکسیفون است. در ادامه، توضیحات بیشتری درباره ساکسیفون باریتون آورده شده است:

• صدا: ساکسیفون باریتون دارای رنج صدایی عمیق و قدرتمند است. صدای این ساز با کیفیتی غنی، تنوع بالا و قدرت صدای قابل توجهی به همراه است. بخش پایین صدای ساکسیفون باریتون به صورت واضح و قوی تولید می ‌شود.
• حجم و اندازه: ساکسیفون باریتون از لحاظ اندازه به بزرگترین نوع ساکسیفون ‌ها تعلق دارد. طول آن به طور معمول حدود ۱٫۳ متر است و به عنوان سازی بسیار بلند و سنگین در خانواده ساکسیفون شناخته می ‌شود.
• کلیدها: ساکسیفون باریتون دارای مفصل (چندین قطعه) است که توسط کلیدها کنترل می ‌شود. این ساز معمولاً دارای حدود ۲۰ تا ۲۳ کلید است که نواختن نت ‌های مختلف و تغییرات صدا را امکان ‌پذیر می‌ سازد.
• استفاده در سبک ‌های موسیقی: ساکسیفون باریتون در انواع سبک ‌های موسیقی به کار می رود. معمولاً در اجراهای ارکسترال، باندهای جاز و بیگ بندها استفاده می‌ شود. همچنین، در برخی قطعات کلاسیک نیز از ساکسیفون باریتون استفاده می‌ شود.
• نوازندگان معروف: بسیاری از نوازندگان برجسته در سراسر جهان از ساکسیفون باریتون استفاده کرده ‌اند. برخی از نمونه ‌های مشهور در این زمینه عبارتند از: هاری کارن، جرالد البرت، لئو پارکس و راولف مایر.

با توجه به صدای عمیق و قدرتمند ساکسیفون باریتون، این ساز در موسیقی اجراهای مختلف از جمله نمایش‌ های ارکسترال، قطعات جاز بزرگ و کارهای کلاسیک گسترده استفاده می‌ شود.

ساکسیفون سوپرانو

ساکسیفون سوپرانو یکی از کوچک ‌ترین و بالاترین ساکسیفون ‌ها در خانواده ساکسیفون است. در ادامه، توضیحات بیشتری درباره ساکسیفون سوپرانو آورده شده است:

• صدا: ساکسیفون سوپرانو دارای رنج صدایی بلند و زیر است. صدای این ساز به طور عمومی به عنوان ملودیک و لطیف شناخته می ‌شود. بخش بالایی صدای ساکسیفون سوپرانو به صورت واضح و تمیز تولید می ‌شود.
• حجم و اندازه: ساکسیفون سوپرانو با اندازه کوچکی در مقایسه با سایر سازهای ساکسیفون شناخته می‌ شود. طول آن به طور معمول حدود 80 سانتیمتر است و به عنوان یک ساز کوچک و سبک در خانواده ساکسیفون قرار می‌ گیرد.
• کلیدها: ساکسیفون سوپرانو دارای مفصل (چندین قطعه) است که توسط کلیدها کنترل می ‌شود. این ساز معمولاً دارای حدود 20 تا 23 کلید است که نواختن نت‌ های مختلف و تغییرات صدا را امکان ‌پذیر می‌ سازد.
• استفاده در سبک‌ های موسیقی: ساکسیفون سوپرانو در انواع سبک ‌های موسیقی به کار می‌ رود. این ساز بیشتر در موسیقی کلاسیک، جاز، بلوز و پاپ استفاده می ‌شود. همچنین، در برخی قطعات ملودیک و تزئینی نیز از ساکسیفون سوپرانو استفاده می ‌شود.
• نوازندگان معروف: بسیاری از نوازندگان برجسته در سراسر جهان از ساکسیفون سوپرانو استفاده کرده ‌اند. برخی از نمون ه‌های مشهور در این زمینه عبارتند از: کنی جی، جان کالترین، چارلی پارکر و سیدنی بچت.

با توجه به صدای زیر و ملودیک ساکسیفون سوپرانو، این ساز در اجراهای سولو، هم‌ نوازی با سایر سازها در سبک‌ های موسیقی مختلف استفاده می‌ شود.

توجه: لیست بالا تنها برخی از انواع ساکسیفون است و تنوع بیشتری در بازار موجود است.

متریال مورد استفاده در ساکسیفون

ساکسیفون‌ها از متریال‌های مختلفی ساخته می ‌شوند. در زیر، متریال ‌های عمده ‌ای که در ساخت ساکسیفون استفاده می‌ شود را بررسی می ‌کنیم:

1. بدنه :(Body) بدنه ساکسیفون معمولاً از فلز ساخته می ‌شود. نوع فلز مورد استفاده می ‌تواند مس، برنج، نیکل یا تیتانیوم باشد. هر نوع فلز به صدا و وزن کلی ساکسیفون تأثیر می‌ گذارد.
2. سر :(Neck) سر ساکسیفون که در قسمت بالای بدنه قرار دارد، معمولاً از همان فلزی ساخته می ‌شود که برای بدنه استفاده می‌ شود.
3. کلیدها و مفصل‌ها :(Keys and Mechanisms) کلیدها و مفصل ‌های ساکسیفون معمولاً از نیکل، نقره، استیل یا آلیاژهای مختلفی تشکیل شده ‌اند. این مواد باید سازنده، قابل انعطاف و پایدار باشند تا به خوبی کار کنند و استحکام لازم را داشته باشند.
4. صفحه گلوله‌ها :(Pads) صفحه گلوله‌ ها که در قسمت کلیدها قرار دارند، معمولاً از چرم طبیعی یا مصنوعی ساخته می ‌شوند. چرم طبیعی معمولاً مقاومت و کیفیت بهتری دارد اما با تأثیرات جوی آسیب‌پذیرتر است و نیاز به تعویض منظم دارد.
5. حلقه‌ها و زبانه‌ها :(Rings and Thumb Rests) حلقه‌ها و زبانه‌ هایی که برای نگهداری و استحکام بیشتر دست نوازنده در ساکسیفون استفاده می ‌شود، معمولاً از فلز ساخته می‌ شوند. این فلزها معمولاً نیکل پلیت یا استیل ضد زنگ هستند.

مهم است بدانید که مواد استفاده شده در ساخت ساکسیفون‌ها و کیفیت ساز تأثیر مستقیمی بر صدا و عملکرد ساکسیفون خواهد داشت. مواد با کیفیت و طراحی مناسب می ‌توانند بهبود کیفیت صدا و راحتی نوازندگی را به ارمغان بیاورند.

کدام نوع ساکسیفون برای نوازنده مناسب است؟

ساکسیفون ‌ها در بازار به صورت مختلفی ارائه می ‌شوند، از سطوح کیفی پایین تا سطوح حرفه ‌ای. انتخاب سطح کیفی مناسب برای نوازنده یا شاگرد بستگی به عوامل زیر دارد:

1. تجربه و سطح مهارت: اگر شما یک نوازنده تازه کار هستید یا در حال یادگیری ساکسیفون هستید، بهتر است با یک ساکسیفون مبتدی یا متوسط ​​شروع کنید. این سازها معمولاً با قیمت مناسبی عرضه می ‌شوند و می ‌توانند نیازهای ابتدایی شما را برآورده کنند.
2. بودجه: بودجه خرید یک ساکسیفون نیز نقش مهمی در انتخاب سطح کیفی دارد. بسته به میزانی که می ‌توانید هزینه کنید، می ‌توانید بین گزینه ‌های مبتدی، متوسط ​​یا حرفه‌ای انتخاب کنید.
3. هدف استفاده: اگر قصد دارید ساکسیفون را به عنوان یک ساز تفریحی و همراه خود در لحظات فراغت نوازش کنید، یک ساکسیفون مبتدی یا متوسط ​​ممکن است کافی باشد اما اگر شما یک نوازنده حرفه ‌ای هستید یا قصد دارید در صحنه‌ های اجرایی و حرفه ‌ای بهره ببرید، بهتر است با ساکسیفون ‌های حرفه‌ای با کیفیت بالا کار کنید.

در نهایت، برای انتخاب ساکسیفون مناسب، بهتر است با یک نوازنده حرفه ‌ای یا فروشگاه دنیای سازها مشورت کنید تا بر اساس نیازها و توانایی‌ های خود، بهترین گزینه را برای خرید ساکسیفون انتخاب کنید.